04 AGRI SOHBET , 04 AGRI CHAT , 04 AGRI HABERLERİ , 04 AGRI SON DURUM , 04 AGRI PLAKA KODU

04 AGRI SOHBET , 04 AGRI CHAT , 04 AGRI HABER , 04 AGRI FLASHABER , 04 AGRI İLİNDE SON DAKİKA , 04 AGRI ÖGREN , 04 AGRI VİKİ , 04 AGRIYEMEKLERİ , 04 AGRI ŞARKICI , 04 AGRI ORALIMI , 04 AGRI EN İYİ YEMEK , 04 AGRIREST , 04 AGRI KOMİK , 04 AGRI VİDEOLAR , 04 AGRI RADYO , 04 AGRI CALL CENTER ,04 AGRI ÜNLÜ , 04 AGRI BÜFE , 04 AGRI PARK , 04 AGRI BAHÇE , 04 AGRI NEREDE , 04AGRI KAÇ KM , 04 AGRI YÜZÖLÇÜMÜ , 04 AGRI MESAFE , 04 AGRI PLAKA KODU , 04 AGRITELEFON KODU , 04 AGRI POSTA KODU , 04 AGRI İL NUMARASI , 04 AGRI  TARİHÇESİ , 04 AGRI FOTOGRAFLARI , 04 AGRISON DURUM , 04 AGRI 2015 , 04 AGRI 2016 , 04 AGRI 2017 , 04 AGRI 2018 , 04 AGRINASIL GİDİLİR , 04 AGRI NASIL BİR YER , 04 AGRI ÜNİVERSİTESİ , 04 AGRIBULUNURMU , 04 AGRI ÖZELLİGİ , 04 AGRI NE YETİŞİR , 04 AGRI İLKİMİ , 04 AGRIKIRSALI , 04 AGRI SOHBETİ , 04 AGRI HABERLERİ , 04 AGRI YÖRESEL , 04 AGRI KOMİK, 04 AGRI TRAFİK KAZALARI , 04 AGRI UYDU GÖRÜNÜMÜ , 04 AGRI İMAR PLANI , 04 AGRIYERLEŞKESİ , 04 AGRI İLÇELERİ , 04 AGRI YÜZÖLÇÜMÜ , 04 AGRI ACI HABER , 04 AGRIOLAY , 04 AGRI DERSANALERİ , 04 AGRI İLKOKULLARI , 04 AGRI ANAOKULU , 04 AGRI LİSESİ, 04 AGRI BÖLÜMLERİ , 04 AGRI HASTANESİ , 04 AGRI HAVA ALANI , 04 AGRIHAVALİMANI , 04 AGRI OTOGAR , 04 AGRI OTOBÜS HATLARI , 04 AGRI MİNİBÜS , 04AGRI REKLAM , 04 AGRI POLİS , 04 AGRI ÇEVİK KUVVET , 04 AGRI ASKERLİK , 04 AGRIHAVA LİMANI , 04 AGRI GEZİLECEK YERLER , 04 AGRI PARKI , 04 AGRI PARKLARI , 04AGRI TURİSTİK YERLER , 04 AGRI KALE , 04 AGRI PAZARI , 04 AGRI YEMEGİ , 04 AGRIYÖRESİ , 04 AGRI NE YETİŞİR , 04 AGRI ÜNLÜ OLDUGU ŞEY , 04 AGRI TESİSLERİ , 04AGRI HERŞEY , 04 AGRI HAKKINDA BİLMEDİKLERİNİZ , 04 AGRI 04 AGRICOM , 04 AGRI 04AGRINET , 04 AGRI 04 AGRIORG , 04 AGRI 04 AGRIBLOG , 04 AGRI 04 AGRIBLOGSPOT 04AGRI , 04 AGRI BEKAR BAYAN , 04 AGRI BAYANLARLA SOHBET , 04 AGRI BAYANLARLACHAT , 04 AGRI OTOBÜS SAATLERİ , 04 AGRI METRO , 04 AGRI ASKERİYE , 04 AGRITEPE , 04 AGRI HEYCANLI , 04 AGRI BİLİMSEL , 04 AGRI PROGRAM , 04 AGRI CAFE , 04AGRI NARGİLE , 04 AGRI PET SHOP , 04 AGRI PLAY STATİON , 04 AGRI SATAN , 04AGRI ALIM , 04 AGRI VERGİ DAİRESİ , 04 AGRI TV , 04 AGRI 

• 1 Tarihçe
• 2 Nüfus
• 3 Kültürel ve doğal zenginlikler
• 4 Yönetim
• 5 Eğitim
• 6 İlçeler
• 7 İlin valileri
• 8 Galeri
• 9 Ayrıca bakınız
• 10 Kaynakça
• 11 Dış bağlantılar

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Orta Asya'dan gelen kavimlerin Anadolu'ya girişleri sırasında Ağrı, bir geçiş oluşturmuş, dolayısıyla birçok medeniyete sahne olmuştur. Ancak bu medeniyetler Ağrı'yı bir giriş kapısı olarak gördüklerinden burada çok köklü bir uygarlık oluşturamamışlardır.
Bölgede egemenlik kurdukları sanılan Hititler'in güçlerini yitirmeleri üzerine, MÖ 1340 - MÖ 1200 tarihleri arasında Hurriler bölgeye yerleşmişlerdir. Hurriler krallık merkezi olan Urfa'dan uzak olan Ağrı'yı ellerinde tutamamışlardır.
En köklü uygarlığı Urartular oluşturmuştur. Urartu'nun Van Gölü'nün kuzey ve kuzeydoğusundaki ülkeler üzerine, Kral İspuini döneminde (MÖ 825 - MÖ 810) seferlere başlamış, Kral Menua döneminde (MÖ 810 - MÖ 786) ise bu akınlar daha da ağırlık kazanmıştır. Kuzeye ve kuzeydoğuya giden yollar üzerinde inşa edilen kaleler, buraya yapılan seferlerin önceden planlandığını göstermektedir. Ağrı Dağı'nın yamaçlarında, Karakoyunlu veTaşburun köylerinin arasında ele geçen bir Urartu yazıtı Kral Menua'nın bu bölgedeki egemenliğinin kesin kanıtıdır.
MÖ 712 yıllarında Kızılırmak boylarına kadar uzanan Kimmerler, Ağrı'da geçici de olsa bir hakimiyet kurmuşlardır. Medler (MÖ 708 - MÖ 555) Asur Devleti'nin yıkılması ile birlikte bir yayılma sürecine girmiş, bunun sonucu olarakta Ağrı ve çevresini topraklarına katmışlardır.
Medler'in yıkılması ile birlikte Persler; Büyük İskender'in Pers Kralı lll. Darius'u MÖ 331'de yenerek Anadolu'yu ele geçirdiği zamana kadar yaklaşık iki yüzyıl kadar bölgede yaşamışlardır. Büyük İskender'in ölümü üzerine oluşan boşluktan faydalanan Ermeniler ve Gürcüler bölgeyi ele geçirmişlerdir.
Murat Nehri ve Doğubeyazıt çevrelerine kısa sürede yerleşmişlerdir. Daha sonraları Arsaklılar ve Artaksıyaslı Krallığı, Ağrı ve çevresine hakim olmuştur.
Bölge, Halife Osman zamanında İslam orduları tarafından fethedilmiştir. 872 yılına değin Abbasiler'in kontrolü altında kalan Ağrı, daha sonra Bizans'ın kontrolüne geçmiştir.
1071 Malazgirt Muharebesi sonrası bölgeye Türk boyları gelmeye başlamıştır. Ağrı, yüzyıla yakın bir süre Sökmenli Devleti'nin sınırları içine girmiştir. 1027 - 1225 yılları arasında Ani Atabekleri, 1239'da Cengizliler, 1256 - 1358 yılları arasında İlhanlılar ve Celaliler Ağrı'da hüküm sürmüşlerdir. İlhanlılar bazen kurultaylarını Ağrı Dağı'nda yapmış, Anadolu ve İran'ı buradan yönetmişlerdir. 1393'te Moğol hakanı Aksak Timur, Ağrı bölgesini ele geçirmiştir. 1405 - 1468 tarihleri arasında Ağrı, Karakoyunlutoprakları içinde yer almış, Karakoyunlular yıkılınca Ağrı Akkoyunlular'ın egemenliğine geçmiştir. Ağrı, 1514'te yapılan Çaldıran Muharebesi sonrası Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Osmanlı döneminde Şorbulak olarak anılan ilin adı, Ermeniler zamanında Karakilise olarak değiştirilmiştir. Kâzım Karabekir Paşa zamanında ise Karakilise ismi değiştirilerek Karaköse diye adlandırılmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]}Nuh Tufanı ile ilgisinden dolayı Tevrat'ta adı geçen Ararat Dağı ve ülkesinin, Ağrı ve çevresinin olduğu sanılması dolayısıyla Ağrı'ya batılılar tarafından Ararat da denilmektedir. 5165 m. yüksekliğiyle Türkiye'nin en büyük dağı olan Ağrı Dağı da il sınırlarındadır.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağrı il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Değişim	Sıra	Oran	Kır - Şehir			Erkek - Kadın
1965[2]	246.961	—	56	%0.79	193.541	%78 %22	53.420	130.396	%52.8	%47.2	116.565
1970[3]	290.311	%18	51	%0.82	217.738	%75 %25	72.573	152.253	%52.4	%47.6	138.058
1975[4]	330.201	%14	50	%0.82	237.815	%72 %28	92.386	176.676	%53.5	%46.5	153.525
1980[5]	368.009	%11	45	%0.82	259.595	%71 %29	108.414	193.313	%52.5	%47.5	174.696
1985[6]	421.131	%14	45	%0.83	279.279	%66 %34	141.852	218.488	%51.9	%48.1	202.643
1990[7]	437.093	%4	43	%0.77	278.335	%64 %36	158.758	221.327	%50.6	%49.4	215.766
2000[8]	528.744	%21	40	%0.78	276.435	%52 %48	252.309	273.895	%51.8	%48.2	254.849
2007[9]	530.879	%0	39	%0.75	248.518	%47 %53	282.361	275.243	%51.9	%48.2	255.636
2008[10]	532.180	%0	39	%0.74	266.466	%50 %50	265.714	276.508	%52	%48	255.672
2009[11]	537.665	%1	39	%0.74	268.518	%50 %50	269.147	280.000	%52.1	%47.9	257.665
2010[12]	542.022	%1	38	%0.74	266.237	%49 %51	275.785	280.518	%51.8	%48.3	261.504
2011[13]	555.479	%2	38	%0.74	264.575	%48 %52	290.904	291.340	%52.5	%47.6	264.139
2012[14]	552.404	-%1	38	%0.73	259.879	%47 %53	292.525	287.490	%52	%48	264.914
2013[15]	551.177	-%0	38	%0.72	256.472	%47 %53	294.705	286.161	%51.9	%48.1	265.016

Değişim, bir önceki nüfus sayımına göre artış veya azalış yüzdesidir. Sıra, Ağrı il nüfusunun Türkiye illeri arasındaki sıralamasıdır. Oran, Ağrı il nüfusunun, Türkiye nüfusuna oranıdır.

Kültürel ve doğal zenginlikler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ahmed-i Hani Türbesi: Ahmed-i Hani 'nin türbesi İshak Paşa Sarayı'nın yanındadır. Ahmed-i Hani 17. yüzyılda yaşamış Kürt şair ve filozofudur. Türbesi her yıl yüzlerce^{[kaynak belirtilmeli]} insan tarafından ziyaret edilir.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ağrı milletvekilleri
• Ağrı İli Genel seçim sonuçları

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

İlçeler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ağrı (merkez ilçe)
• Doğubayazıt > 94 km ^[16]
• Patnos > 79 km ^[16]
• Diyadin > 59 km ^[16]
• Taşlıçay > 31 km ^[16]
• Eleşkirt > 33 km ^[16]
• Tutak > 40 km ^[16]
• Hamur > 14 km ^[16]

• Halil Kamil Bey (1922-1926)
 
• Osman Ziya Tekeli (1926-1927)
 
• Süreyya Yurdakul (1927-1928)
 
• İbrahim Ethem Akıncı (1928-1931)
 
• Mehmet Muhtar Bey (1931-1932)
 
• Ali Kemali Aksüt (1932-1933)
 
• Ahmet Rıfat Vona(1933-1934)
 
• İmadettin Arda (1934-1935)
 
• Burhanettin Şevki Teker (1935-1939)
 
• Hasip Kuylan (1939-1940)
 
• Ahmet Niyazi Mergen (1940-1944)
 
• Hilmi Balcı (1944-1946)
 
• Memduh Payzın (1946-1949)
 
• Turgut Başkaya(1949-1950)
 
• Muzaffer Kuşakçıoğlu (1950-1951)
 
• Şekip Yurdakul (1951-1952)
 
• Esat Kaya Ayman (1952-1953)
 
• Muhlis Babaoğlu (1953-1954)
 
• Ali Akseven (1954-1958)
 
• Hakkı Nevzat Baykal (1958-1959)
• Mustafa Rahmi Sanalan (1959-1960)
 
• Ömer Lütfi Hancıoğlu (1960-1961)
 
• Mustafa Kazım Atakul (1961-1962)
 
• Turgut Kılıçer (1962-1964)
 
• Ahmet Pahtalı (1964-1966)
 
• Mehmet Emin Köksal (1966-1967)
 
• M.Kemal Şenol(1967-1968)
 
• Namık Sezgin (1968-1970)
 
• Durmuş Yalçın (1970-1971)
 
• Lütfi Özdemir (1971-1972)
 
• Muammer Akman (1972-1975)
 
• Adnan Darendeliler (1975-1978)
 
• Muzaffer Yüce (1978-1979)
 
• Tuncer Perçinler (1979-1980)
 
• Enver Kazanoğlu (1980-1981)
 
• Kutlu Aktaş (1981-1986)
 
• Şevket Ekinci (1986-1988)
 
• Rasim Baş (1988-1991)
 
• Mehmet Özgün (1991-1992)
 
• İsmet Metin (1992-1993)
 
• Doğan Hatipoğlu (1993-1994)
 
• Emir Durmaz(1994-1996)
 
• Lütfi Yiğenoğlu (1996-1999)
 
• Tahsin Cumhur Ersoy (1999-2003)
 
• Hüseyin Yavuzdemir (2003-2004)
 
• Yusuf Yavaşcan (2004-2006)
 
• Halil İbrahim Akpınar (2006-2008)
 
• Mehmet Çetin (2008-2010)
• Ali Yerlikaya (2010-2012)
 
• Mehmet Tekinarslan (2012-2015)
 
• Musa Işın (2015-)
• • 
    

^ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.

^ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.

^ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.

^ ^{a b c d e f g} * Türkiye Karayolları Atlası. Doğan Burda Dergi Yayıncılık. 2014. s. 14.